Paulina Kosteczka*
Dziś zamierzam przybliżyć Państwu ideę pewnego zielonego miasta.
Puszczykowo jest dla mnie – mieszkanki Poznania - celem weekendowych wycieczek oraz bramą do Parku Narodowego. Miejscem romantycznym, gdzie sosny i lipy tulą do siebie wiekowe wille, a problemy odchodzą w niepamięć. Miasto ma wszystkie potrzebne atuty, by stać się miejscem silnie zorientowanym na ochronę i rozwój naturalnego „zielonego” potencjału. W ramach wizji rozwoju miasta warto inspirować się dobrymi praktykami od tych, którzy dobre pomysły z powodzeniem wdrożyli w życie.
Jest takie miejsce w Hiszpanii
Vitoria-Gasteiz jest miastem w północnej Hiszpanii i ma 240 tys. mieszkańców. Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju miasta zostały zauważone i docenio
ne przyznaniem europejskiej nagrody Green Capital w 2012 roku mimo, że miasto jest jednocześnie ośrodkiem przemysłu chemicznego, spożywczego, drzewnego i skórzanego.
Koncepcja Zielonego Pasa (Green Belt)
Jest to grupa parków miejskich połączonych zielonymi korytarzami o wysoce ekologicznych i krajobrazowych walorach. Zielony Pas jest rezultatem projektu, który powstał na początku lat 90-tych, a głównym celem była rewitalizacja i zwiększenie ekologicznej wartości miasta, poprzez realizację wspomnianego projektu.
Po 18 latach pracy, podczas których główne wysiłki skierowano na odzyskanie i podwyższenie ekologicznej wartości obszarów zubożałych i przystosowaniu ich do użytku ogólnego, utworzono sześć parków połączonych ze sobą korytarzami. Parki, które obecnie obejmują obszar 727 ha noszą nazwy: Armentia, Olarizu, Salburua (obszar NATURA 2000), Zabalgana, Zadorra i Errekaleor. Nadal trwają prace, by zwiększyć ten teren przyjazny pieszym i cyklistom. Na urozmaicony krajobraz parków składają się lasy, rzeki, mokradła, łąki i pola. Efektem jest szybki dostęp do obszarów zielonych. Będąc niedaleko centrum miasta wystarczy skierować swe kroki w stronę oznaczonych ścieżek aby w szybki sposób przedostać się do jednego z parków.
Stworzenie parków wiązało się z odzyskaniem obszarów zdegradowanych - lasów i mokradeł. Zwiększono bioróżnorodność terenu, zminimalizowano wpływ infrastruktury miejskiej (linie wysokiego napięcia, drogi), wyeliminowano lub zmniejszono liczbę źródeł zanieczyszczeń. Prace obejmowały także adaptację koryta rzeki i stworzenie systemu ochrony przed powodziami. Przy budowie Zielonego Pasa brali udział doświadczeni pracownicy, ale również młodzi bezrobotni absolwenci, których udało się aktywizować zawodowo. Zanim udostępniono parki ludności, przygotowano wewnętrzne drogi i połączenia między nimi, stworzono parkingi, zainstalowano ławki, kosze na śmieci, znaki informacyjne i plansze edukacyjne. Specjaliści pochylili się również nad realizacją projektu arboretum, stworzeniu ścieżek dla pieszych i cyklistów.
Kryteria projektowania Parku opierały się na rozwiązaniach ekologicznych, a użyte materiały pochodzą z lokalnych źródeł. Meble znajdujące się na terenie parków zbudowano z drewna i stali. Parkingi usytuowano przy drogach wyjazdowych aby nie zakłócać spokoju wewnątrz parków.
Intensywne i wieloletnie prace związane z tworzeniem Zielonego Pasa pokazały lokalnej społeczności, że konieczne są olbrzymie ilości nakładu czasu, pracy i środków finansowych, aby móc czerpać radość z korzystania z uroków przyrody.
Zielony Pas (Green Belt) na co dzień
Zarządzanie Zielonym Pasem to nie tylko bieżące prace porządkowe czy pielęgnacyjne. Uwzględniać muszą również zagrożenia związane z nadmiernym eksploatowaniem obszaru przez mieszkańców oraz monitorowanie terenu, aby w parkach nie powstawały nielegalne wysypiska śmieci czy miejsca zrzutu ścieków. Ruchem spacerowiczów zarządza się w sposób podobny, jak w Parkach Narodowych - poprzez jego ukierunkowanie - wyznaczanie szlaków, tworzenie miejsc piknikowych. Natomiast miejsca szczególnie cenne przyrodniczo są dla zwiedzających mocno ograniczone, wprowadzono zakaz poruszania się pojazdami motorowymi.
Raz w roku tworzone są programy edukacyjny dla dzieci w wieku szkolnym i dorosłych. Efekt to ponad 32 tys. osób, które wzięły udział w działaniach edukacyjnych z zakresu ochrony środowiska (dane za rok 2010). Ponadto mieszkańcy informowani są o bieżącym utrzymaniu parku i planach rozwojowych służących wszystkim zainteresowanym przebywaniem w parkach. A jest ich sporo – w 2010r. Zielony Pas odwiedziło 615 tys. ludzi.
*Paulina Kosteczka - Poznanianka. Absolwentka Politechniki Poznańskiej. Zaangażowana w działania na rzecz ochrony przyrody. Po pracy można ją spotkać w lesie. Z miłości do drzew pogłębiła swoją wiedzę w Katedrze Hodowli Lasu na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Uwielbia poznawać parki narodowe i spędzać czas w górach, również startując w zawodach biegowych. Od niedawna wspina się.
