 |
| Julian Lange w mundurze powstania |
W tym roku przypada 99 rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Puszczykowo ma w tym powstaniu swojego bohatera, którym powinno się chwalić. Jest nim Julian Bolesław Lange – naczelny komendant Straży Ludowej. Lange urodził się w Chełmnie 9 stycznia 1873 roku. W latach 1890–1900 przebywał w Berlinie, gdzie pracował i uczęszczał do wieczorowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn. Szkołę tę ukończył z tytułem inżyniera mechanika. W czasie wolnym Julian Lange udzielał się w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Berlinie, gdzie pełnił funkcję kierownicze, był założycielem i reorganizatorem licznych kół „Sokoła”, które działały pod zaborem pruskim. „Sokół” był organizacją paramilitarną, która skupiała Polaków i przygotowywała ich do przyszłej walki o Polskę pod pozorem ćwiczeń gimnastycznych.
W 1910 roku Julian Lange przeprowadził się do Poznania, gdzie kierował tajnymi drużynami sokolimi, a na co dzień pełnił funkcje kierownicze w Zakładach Hipolita Cegielskiego. W „Sokole” pełnił funkcje naczelnika oraz zastępcy naczelnika II Okręgu w Poznaniu, a w 1912 r. wprowadził tajne zajęcia wojskowe i ćwiczenia polowe dla młodzieży. Lange był współautorem „Podręcznika gimnastyki na przyrządach” oraz autorem licznych publikacji w piśmie „Sokół”. Po przyjeździe do Poznania Julian Lange bardzo szybko związał się z Puszczykowem. W roku 1911 przy ulicy Cienistej w Puszczykowie pod kierownictwem druha Juliana Lange zorganizowano „Popisy w Letnisku”, odbyły się liczne konkurencje m.in. bieg na tysiąc metrów, skok w dal, turniej tenisowy. Podczas I wojny światowej Lange kierował wojskową bazą samochodową i wykorzystywał swoją funkcję do nabywania rosyjskich karabinów i amunicji uzbrajając w ten sposób tajne polskie odziały bojowe w Poznaniu i okolicy.
Julian Lange wstąpił do tajnej Tymczasowej Komendy Straży Obywatelskiej 17 października 1918 r. i został wybrany naczelnym komendantem tej organizacji, a następnie w dniu 27 listopada 1918 r. stał się naczelnym komendantem Straży Ludowej. Odziały Staży Ludowej zabezpieczały Sejm Dzielnicowy, który odbył się w Poznaniu na początku grudnia 1918 roku oraz przyjazd Ignacego Paderewskiego do Poznania 26 grudnia 1918 roku. Władze niemieckie chciały przeszkodzić w przyjeździe Ignacego Paderewskiego, który znajdował się wtedy pod jednym z miast niemieckich, do Poznania. Jednak Polacy chcieli przywitać Paderewskiego w Poznaniu, który został na tę okazję ozdobiony biało-czerwonymi flagami. Przyjazd przyszłego premiera Polski wyglądał następująco: „Wreszcie nadjechał pociąg. Od razu spontanicznie odezwały się niemilknące okrzyki. Niech żyje, niech żyje! W tej samej chwili na dworcu pogasły wszystkie światła. Ale tysiące pochodni polskich rozświetliły i plac przed dworcem i perony. Z wagonu salonowego wysiadł Paderewski z żoną [...] Komendant dworcowy chciał przeszkodzić w wysiadaniu, ale naczelnik Straży Ludowej p. Lange dobył szabli i zakomenderował na swoich ludzi. Wobec tego komendant cofnął się”. Straż Ludowa z Julianem Lange na czele zabezpieczała przejazd Ignacego Paderewskiego do poznańskiego Bazaru oraz jego pobyt w Bazarze. Właśnie pod Bazarem, w okolicy placu Wolności, doszło do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. W chwili wybuchu powstania Straż Ludowa liczyła sobie 5 tysięcy częściowo uzbrojonych członków. Julian Lange 27 grudnia brał udział w pertraktacjach z Niemcami w gmachu Prezydium Policji w Poznaniu, a 28 grudnia w ataku na koszary saperów na Wildzie.
Julian Bolesław Lange został mianowany 9. stycznia 1919 roku naczelnym komendantem Straży Ludowej na Poznańskie i Pomorze. Po zakończeniu działań powstańczych w maju 1919 roku zorganizował Obronę Krajową, która liczyła 120 tysięcy członków, i dowodził nią. Udzielał się w organizacjach kombatanckich. W Puszczykowie zamieszkał w latach międzywojennych, a po klęsce Polski w Wojnie Obronnej w 1939 roku schronił się w Puszczykowie przy ul. Lipowej 13 w willi Leona Drygasa, gdzie mieszkał aż do czasu wygnania rodziny Drygasów do Generalnego Gubernatorstwa w 1940 roku. Ukrywał się pod pseudonimem Leon Bräulich. Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w mieszkaniu przy ulicy Poznańskiej 11. Udzielał się w Związku Weteranów Powstań Wielkopolskich, z koła Puszczykowo.
Julian Bolesław Lange zmarł 9. czerwca 1954 r. w Puszczykowie i został pochowany na miejscowym cmentarzu. Rodzina zlikwidowała mieszkanie po nim. Postać Juliana Lange w Puszczykowie była przypominana przez ks. Kazimierza Pielatowskiego i p. Ninę Kubzdelę. Grobem Juliana Lange w PRL-u opiekowali się powstańcy wielkopolscy, a w latach 80. XX w. nagrobek odnowiono z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Puszczykowa i WPN. W Puszczykówku przemianowano ulicę Sporną na ulicę Juliana Langego. W 2010 roku nastąpiło kolejne odnowienie nagrobku Juliana Lange z inicjatywy społecznej i przy pomocy samorządu.
Apeluję do mieszkańców o wywieszenie flag z okazji 99 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego, która to rocznica przypada na 27 grudnia 2017 roku. Zachęcam również do odwiedzenia grobów powstańców wielkopolskich, która znajdują się na puszczykowskim cmentarzu. Zapraszam do kontaktu osoby zainteresowane tematyką historii Puszczykowa oraz Powstania Wielkopolskiego. Mój numer telefonu to 508467405, a adres poczty elektronicznej to krzyzanskimaciej@gmail.com.
*Maciej Krzyżański - Członek Koła Historycznego
